Depresja uważana jest za czwartą najpoważniejszą dolegliwość zdrowotną na świecie. W związku ze zbliżającym się Ogólnopolskim Dniem Walki z Depresją obchodzonym 23 lutego, chcemy zwrócić uwagę na tę chorobę, która dotyka coraz więcej ludzi. Co to jest? Jakie są jej objawy? Jak możemy pomóc sobie lub bliskiej osobie, która cierpi na depresje?

Depresja jest zaburzeniem emocjonalnym, jest to zaburzenie nastroju. Stany depresyjne mogą pojawiać się cyklicznie lub w reakcji na ciężkie zdarzenia losowe i mogą mieć różne nasilenie – od depresji lekkiej do bardzo głębokiej. Szczególnie tak trudne zdarzenia życiowe jak utrata bliskiej osoby, pracy czy majątku może uruchomić reakcję depresyjną. Występowanie zaburzeń depresyjnych jest dość powszechne – obejmuje od 3 % do 10 % populacji. Bliską „krewną” depresji jest dystymia, charakteryzująca się przewlekłym, trwającym co najmniej dwa lata obniżeniem nastroju jednak o słabszym nasileniu niż w przypadku depresji.

Czym charakteryzuje się depresja?

„Spróbujcie wyobrazić sobie najbardziej przykry stan psychiczny, jaki człowiek może odczuwać, jeżeli już tego dokonaliście przyjmijcie, że trwa on w równowadze i nic nie może wpłynąć na jego zmianę. Jeżeli potrafiliście się wczuć w tę sytuację i ogarnęło was przygnębienie, to wiedzcie, że stan ten tak ma się do depresji w jej postaci klinicznej, jak lekki powiew wiatru do cyklonu. Jest tylko jedno słowo, które daje pewne wyobrażenie zjawiska, jakim jest depresja. Tym słowem jest piekło. Kto poznał rozpacz depresji, wie, że piekła po śmierci nie ma, że doznajemy go w życiu. W depresji .”

Tak o własnym doświadczeniu depresji napisał Artur Marino w opublikowanym w 1995 roku przez Agencję Wydawniczą Jacka Santorskiego eseju pt. „Widziałem ciemne słońce. Doświadczenie depresji”.  Opis ten w obrazowy sposób oddaje ciężar przeżyć związanych z depresją. Charakterystyczne dla depresji: obniżenie nastroju, głęboki smutek i przewlekłe przygnębienie trwają długo, są uporczywe i prowadzą do zobojętnienia i wycofywania się z życia. W dodatku towarzyszą im też objawy fizjologiczne – zaburzenia rytmu dobowego, zaburzenia snu, zaburzenia apetytu, obniżenie poziomu libido a niekiedy także zaburzenia funkcji poznawczych (osoby depresyjne wolniej kojarzą informacje i gorzej zapamiętują przyswajane treści).

Jakie są symptomy depresji?

Depresja przybiera różne oblicza i może objawiać się: – przewlekłym smutkiem, który często pojawia się i utrzymuje bez wyraźnego powodu, – spowolnieniem psychoruchowym, zahamowaną aktywnością,  – utratą zainteresowań, – niemożnością przeżywania radości i czerpania przyjemności z życia, – zaburzeniami snu: bezsennością lub przeciwnie – nadmierną sennością,  – utratą apetytu lub wzmożonym łaknieniem,  – zmęczeniem, apatią, utratą energii życiowej, – trudnościami z koncentracją uwagi, – nawracającymi myślami o bezsensie i poczuciem bezradności.

Co gorsze w bardzo głębokiej depresji może także pojawić się: poczucie pustki, utraty sensu życia, bezpodstawne poczucie winy i wszechogarniające poczucie bezwartościowości a nawet urojenia nihilistyczne (np. głębokie, niczym nie uzasadnione przekonanie „jestem nikim i nic sobą nie reprezentuję”lub „nie zasługuje na to aby żyć”). Występują wówczas myśli o śmierci i nawracające myśli samobójcze. W takich przypadkach wskazana jest farmakoterapia przy zastosowaniu leków antydepresyjnych.

Po czym mogę poznać, że mam depresję?

Jeśli przez długi okres czasu:  – czujesz się przygnębiony, często bez wyraźnego powodu przeżywasz uczucie głębokiego smutku, – czujesz się jak gdyby odrętwiały, zawieszony w pustce,  – masz uczucie wszechogarniającej beznadziei , – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość wydają się być kompletnie pozbawione sensu, – nie cieszysz się życiem, – powoli wycofujesz się z kontaktów społecznych, tracisz zainteresowanie sprawami bliskich Ci osób, – czujesz się istotą bezwartościową, taką która jest nikim, nic nie umie, do niczego się nie nadaje, – czujesz, że Twoje życie nie ma sensu, przestajesz dbać o siebie i swoje sprawy, w skrajnych stanach tracisz zainteresowanie zaspokajaniem swoich potrzeb (także tych podstawowych),  – rozmyślasz o tym w jaki sposób odebrać sobie życie, lub wręcz przygotowujesz się do tego, to najprawdopodobniej cierpisz z powodu depresji i czas najwyższy udać się na konsultację do psychologa lub bezpośrednio do lekarza psychiatry oraz rozpocząć leczenie.

Na czym polega leczenie depresji?

Uznaje się, że w leczeniu depresji najskuteczniejsze jest łączenie farmakoterapii z psychoterapią. Z reguły skraca to czas choroby i zapobiega nawrotom. Farmakoterapia jest konieczna w leczeniu głębokiej depresji. Niekiedy potrzebna jest nawet hospitalizacja (szczególnie gdy depresja łączy się z tendencjami, próbami czy zamiarami samobójczymi). Psychoterapia przyczynia się do uzyskania trwałych efektów leczenia depresji głębokiej a w przypadkach depresji lekkiej może być jedyną metodą leczenia.

Autor: Agnieszka Dębniak